Sáng 28/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).
Khắc phục tình trạng phân tán nguồn lực
Tham gia góp ý kiến về hệ thống quy hoạch, ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Tp.Hồ Chí Minh) đồng ý với chủ trương của dự thảo luật khi xác định quy hoạch là nền tảng hướng dẫn đầu tư, bảo đảm phân bổ nguồn lực hiệu quả, hài hòa lợi ích quốc gia, địa phương, nhà đầu tư.
Song, theo đại biểu thực tiễn thời gian qua cho thấy việc tổ chức và triển khai quy hoạch ở một số ngành, lĩnh vực và một số địa phương vẫn còn tình trạng quản lý phân mảnh, thiếu sự liên thông và phối hợp thống nhất, dẫn đến chậm tiến độ phê duyệt dự án, gia tăng chi phí cho nhà đầu tư và làm giảm hiệu quả sử dụng nguồn lực xã hội.
Do đó, đại biểu đề nghị ban soạn thảo xem xét bổ sung cơ chế bắt buộc cập nhật, chia sẻ, đồng bộ dữ liệu quy hoạch giữa các bộ, ngành và địa phương trên hệ thống số hóa thống nhất.
Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm giải trình khi tiến độ quy hoạch chậm hoặc không khớp nối giữa các ngành.
"Việc này vừa khắc phục tình trạng phân tán nguồn lực, vừa bảo đảm môi trường đầu tư ổn định, thông thoáng và có thể dự báo", ông Hùng nói.
ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (Ảnh: Media Quốc hội).
Về trình tự lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng cho biết, quy trình hiện được dự thảo luật quy định kéo dài qua nhiều lượt lấy ý kiến, thẩm định và trình duyệt.
Để rút ngắn thời gian phê duyệt mà vẫn bảo đảm chất lượng, hiệu quả, đại biểu đề nghị ban soạn thảo xem xét luật hóa thêm cơ chế nộp hồ sơ điện tử đồng bộ, kèm thời hạn bắt buộc phản hồi của từng cơ quan là giải pháp then chốt để đẩy nhanh tiến độ và chất lượng hiệu quả của quy hoạch.
Ông cũng nêu thực tiễn, nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Thực tiễn đã và đang diễn ra hiện nay là một gánh nặng cho nhà đầu tư, cho doanh nghiệp. Nhà đầu tư phản ánh về một số quy hoạch chi tiết dù đã hoàn thành đầy đủ vẫn phải trải qua nhiều vòng thẩm định nội bộ tại các cơ quan khác nhau.
Thay vì quy trình một cửa thực sự, doanh nghiệp và nhà đầu tư buộc phải "chạy đua" với thời gian và đi lại giữa các cơ quan nhiều lần chỉ để giải trình những nội dung đã được làm rõ trong hồ sơ điện tử.
"Cụ thể, có những dự án phải chờ hàng tháng trời để lấy được văn bản góp ý từ một phòng, ban, sau đó tiếp tục chờ, chờ và chờ đợi… cơ quan xem xét lại toàn bộ.
Điều này không chỉ gây lãng phí cơ hội và thời gian mà còn làm xói mòn niềm tin, khiến nhiều nhà đầu tư chán nản, buộc phải tạm dừng hoặc phải rút lui khỏi các dự án tiềm năng", ông Hùng nêu.
ĐBQH Hà Sỹ Đồng (Ảnh: Media Quốc hội).
Tham gia nêu ý kiến về quy trình lập, thẩm định, phê duyệt, ĐBQH Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cho rằng nên chuyển từ tuần tự sang tích hợp, theo ông với quy hoạch tỉnh, việc rút ngắn quy trình là cần thiết nhằm tránh lỡ cơ hội đầu tư.
Đại biểu đề nghị điều chỉnh gộp nội dung lấy ý kiến, giải trình, thẩm định vào quy trình liên thông, áp dụng thẩm định song song để giảm thời gian xử lý hồ sơ.
Về nâng tiêu chuẩn lựa chọn tư vấn, gắn trách nhiệm pháp lý. Ông nhấn mạnh năng lực tư vấn quyết định chất lượng quy hoạch, nhưng dự thảo chưa quy định trách nhiệm khi tư vấn gây sai lệch dữ liệu.
"Tôi đề nghị quy định thêm tiêu chí năng lực tư vấn, bổ sung chế tài buộc tư vấn chịu trách nhiệm pháp lý và tài chính khi hồ sơ lập quy hoạch sai lệch, gây thiệt hại phát triển của địa phương", ông Đồng nêu.
Lựa chọn tư vấn lập quy hoạch cần minh bạch, khách quan
Tham gia góp ý kiến, ĐBQH Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn Tp.Hồ Chí Minh) cho rằng, chất lượng tư vấn lập quy hoạch thời gian qua chưa đồng đều. Ở nhiều nơi tiến độ quy hoạch bị kéo dài, nội dung thiếu tính khả thi hoặc phải điều chỉnh nhiều lần do chất lượng không cao.
Theo đại biểu, nguyên nhân chính là do năng lực một số đơn vị tư vấn còn hạn chế, thiếu kinh nghiệm, thiếu công cụ phân tích hiện đại và chưa đáp ứng được yêu cầu tích hợp quy hoạch theo phương pháp mới.
Vì vậy, quy định về tổ chức tư vấn lập quy hoạch, đại biểu kiến nghị cần quy định chặt chẽ hơn về khung tiêu chí năng lực tối thiểu đối với tổ chức tư vấn bao gồm: năng lực chuyên môn với đội ngũ chuyên gia kinh nghiệm thực hiện quy hoạch, năng lực tài chính, năng lực ứng dụng công nghệ số…
ĐBQH Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Ảnh: Media Quốc hội).
Đồng thời, việc lựa chọn tư vấn phải được thực hiện theo quy trình cạnh tranh minh bạch, đảm bảo tính khách quan và nâng cao chất lượng ngay từ khâu đầu vào của quy hoạch và giao cho Chính phủ quy định chi tiết.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng kiến nghị cần quy định rõ thời gian tối đa xử lý mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch theo trình tự thủ tục rút gọn, nhằm đẩy nhanh tiến độ, chất lượng, trách nhiệm thực hiện.
Về trách nhiệm tổ chức thực hiện quy hoạch, đại biểu cho rằng cần bổ sung trách nhiệm của UBND cấp xã. Theo đó, Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, UBND cấp xã ban hành chương trình, kế hoạch hành động, chính sách, giải pháp thực hiện quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch tỉnh thuộc phạm vi quản lý, tổ chức triển khai thực hiện các chương trình dự án để thực hiện quy hoạch theo thẩm quyền.
"Vì tất cả các quy hoạch cấp trên đều phải gắn với cấp xã, nơi triển khai cụ thể các chương trình dự án. Do đó, cần thiết quy định trách nhiệm của UBND cấp xã trong tổ chức thực hiện quy hoạch", bà Xuân nói.