Nhà nước cần hỗ trợ khoảng 109 triệu USD trong 5 năm
Chiều ngày 10/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có buổi làm việc cho ý kiến về chủ trương đầu tư Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trần Hồng Minh cho biết, trong thời gian qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đã có nhiều Nghị quyết, Kết luận về chủ trương đầu tư tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, trong đó tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 10 khóa XIII đã yêu cầu phấn đấu hoàn thành thủ tục và khởi công đầu tư Dự án trong năm 2025.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, hướng tuyến được nghiên cứu, lựa chọn bảo đảm ngắn nhất, thẳng nhất có thể, sử dụng 3 loại kết cấu chính trên tuyến. Trong đó kết cấu cầu chiếm khoảng 29% chiều dài tuyến, hầm khoảng 7% và nền đất khoảng 64% để bảo đảm phù hợp với các quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Về công trình ga, dự kiến bố trí 18 ga (bao gồm 3 ga lập tàu, 15 ga hỗn hợp). Ngoài ra, để thực hiện các tác nghiệp kỹ thuật phục vụ chạy tàu, dự kiến bố trí 13 trạm tác nghiệp kỹ thuật.
Đại diện cơ quan thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho hay, về phạm vi, quy mô đầu tư, tiêu chuẩn kỹ thuật, tốc độ thiết kế dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Ủy ban Kinh tế cơ bản thống nhất với đề xuất của Chính phủ.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh - Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Về phương án đầu tư, Ủy ban Kinh tế cho rằng, trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế, nhu cầu vận tải của tuyến này còn chưa cao và hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đã có tuyến đường bộ cao tốc và đường sắt hiện hữu (khổ 1.000 mm) cùng khai thác thì việc đề xuất đầu tư phân kỳ Dự án là phù hợp và việc đầu tư hoàn thiện sẽ được nghiên cứu khi có nhu cầu.
Về hiệu quả của Dự án, theo tờ trình của Chính phủ, dự kiến trong 5 năm đầu tiên khai thác dự án, doanh thu dự kiến chỉ bù đắp chi phí vận hành, bảo trì, phương tiện, Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 109,36 triệu USD.
Vì vậy, đại diện Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau.
19 chính sách đặc thù xây dựng tuyến đường sắt 8,3 tỷ USD
Để triển khai đầu tư nhanh dự án tuyến đường sắt nối thẳng sang Trung Quốc, Chính phủ đề xuất 19 chính sách, cơ chế đặc thù.
Trong đó có 15/19 cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép áp dụng đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam tại Nghị quyết số 172/2024/QH15. Bộ GTVT cũng đề xuất bổ sung nhóm 4 cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền Quốc hội.
Cụ thể, đối với nhóm chính sách về điều chỉnh các quy hoạch có liên quan, Bộ GTVT đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, cho phép không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp việc triển khai dự án khác với các quy hoạch có liên quan đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Các nội dung điều chỉnh theo dự án sẽ được cập nhật vào quy hoạch trong quá trình rà soát triển khai theo định kỳ.
Đảm bảo tiến độ triển khai, cơ chế cho phép chủ đầu tư được triển khai đồng thời lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật, hồ sơ mời thầu... trong trường hợp cần thiết cũng được đề xuất.
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình - Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Bộ GTVT kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, cho phép chủ đầu tư được chỉ định thầu các nhà thầu quốc tế có kinh nghiệm phối hợp với đơn vị tư vấn trong nước thực hiện lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế sau thiết kế cơ sở, giám sát, nhà thầu thi công, nhà thầu cung cấp thiết bị...
Sau khi được Quốc hội thông qua, Chính phủ sẽ thực hiện ngay công tác giải phóng mặt bằng vào giữa năm nay, khởi công dự án vào cuối năm 2025 và cơ bản hoàn thành xây dựng trong năm 2030.
Hoàn hiện báo cáo thẩm tra, trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp bất thường
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị lựa chọn phương án hướng tuyến tối ưu, đảm bảo tính kết nối của dự án với mạng lưới đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị và các loại hình vận tải khác, hạn chế tối đa đi qua khu dân cư và quỹ đất rừng.
Bên cạnh đó cần khảo sát, chuẩn bị kỹ việc thu hồi đất, bồi thường, tái định cư; cập nhật định mức đơn giá, công nghệ… để bảo đảm tiến độ, tránh đội vốn, tránh lạc hậu.
Đối với công trình nhà ga, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần tính toán phù hợp tốc độ chạy tàu, đảm bảo nguyên tắc tập trung hàng hóa và hành khách để tiết kiệm chi phí đầu tư. Đồng thời, cần có giải pháp kết nối công trình ga với kết cấu hạ tầng của khu vực.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho ý kiến tại phiên họp - Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nêu rõ, dự án sẽ góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông đường sắt kết nối các đô thị, khu công nghiệp lớn của vùng Trung du và miền núi phía Bắc, vùng đồng bằng sông Hồng, đặc biệt là hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vốn có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 của Quốc hội khóa XV (dự kiến diễn ra từ ngày 12-19/2).
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra, hoàn thiện hồ sơ dự án và dự thảo Nghị quyết theo đúng quy định, đảm bảo tiến độ để Ủy ban Kinh tế hoàn thiện báo cáo thẩm tra trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9.
Phạm vi đầu tư tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, đi qua địa phận 09 tỉnh, thành phố; chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km và 03 tuyến nhánh khoảng 27,9 km.
Về quy mô đầu tư, xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa khổ 1.435 mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa; tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai Mới đến ga Nam Hải Phòng tốc độ thiết kế 160 km/h, đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120 km/h, các đoạn nối, tuyến nhánh tốc độ thiết kế 80 km/h.
Hình thức đầu tư dự án án là đầu tư công, với sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 203.231 tỷ đồng (8,369 tỷ USD). Nguồn vốn được huy động gồm: Ngân sách nhà nước (Trung ương, địa phương); nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài (vay Chính phủ Trung Quốc) và các nguồn vốn hợp pháp khác.