Thay vì háo hức chờ thương lái đến chốt vườn, không ít hộ trồng hoa kiểng Tết đang “ăn không ngon, ngủ không yên” vì tình trạng hoa nở sớm, trong khi sức mua của thị trường được đánh giá là khá yếu so với mọi năm.
Cúc mâm xôi Tết được nhà vườn chăm sóc cẩn thận nhưng vẫn đối mặt nguy cơ nở lệch thời điểm. (Ảnh: Nguyễn Liến)
Nhà vườn thấp thỏm
Tại xã Chợ Lách, tỉnh Vĩnh Long, chị Kim Hoa, một nhà vườn có nhiều năm gắn bó với nghề trồng hoa kiểng, cho biết năm nay gia đình chị và các anh chị em trồng hơn 10.000 chậu cúc mâm xôi. Trong đó, riêng vườn nhà chị chiếm khoảng 6.000 - 7.000 chậu, số còn lại do anh chị trong gia đình trồng thêm.
Theo chị Hoa, tình trạng hoa nở sớm đang diễn ra ở nhiều nhà vườn, không chỉ riêng gia đình chị. Tại vườn của chị Hoa, số hoa nở sớm chiếm dưới 1/3 tổng lượng, khoảng 3.000 chậu, chưa phải toàn bộ nhưng cũng đủ khiến gia đình lo lắng và kỳ vọng những ngày tới điều kiện thuận lợi để hoa giữ được dáng, màu đến Tết .
Nguyên nhân chính được chị Hoa và nhiều nhà vườn chỉ ra là do thời tiết thất thường. Những đợt nắng gắt kéo dài, sau đó lại xuất hiện mưa trái mùa kích thích quá trình ra nụ và nở hoa sớm hơn dự tính. Đây là yếu tố rất khó kiểm soát, ngay cả với những người có nhiều kinh nghiệm trong nghề.
“ Năm ngoái, có nhà vườn bị mất trắng vì dùng giống mới nhưng hoa không nở được, phải bỏ đi. Năm nay thì hoa lại nở sớm, nhưng ít ra vẫn còn hy vọng bán được, vì hoa vẫn có thể chơi dài đến qua Tết ”, chị Hoa chia sẻ.
Hoa cúc mâm xôi bung nở sớm, khiến nhiều nhà vườn lo lắng đầu ra dịp Tết. (Ảnh: Nguyễn Liến)
Trước nguy cơ hoa nở không đúng thời điểm, chị Hoa đã chủ động đăng bán hoa Tết sớm trên mạng xã hội , nhắm vào nhóm khách lẻ, quán cà phê, nhà hàng hoặc những người có nhu cầu trang trí sớm. Tuy nhiên, kênh bán này chỉ giúp tiêu thụ một phần nhỏ, không thể thay thế vai trò của thương lái thu mua số lượng lớn.
Theo chị Hoa, gia đình còn gặp rắc rối khi một thương lái đã đặt cọc 20 triệu đồng mua hoa nhưng sau đó xin hủy vì lo hoa nở không đúng dịp Tết; phía gia đình chấp nhận trả lại 15 triệu, giữ 5 triệu tiền cọc và vẫn canh cánh nỗi lo đầu ra.
Thị trường trầm lắng
Theo các nhà vườn, thị trường hoa kiểng Tết năm nay khá trầm lắng. Thương lái đi xem vườn thưa thớt, không còn cảnh tấp nập như những năm trước. Giá bán sỉ tại vườn hiện dao động khoảng 160.000-170.000 đồng/cặp cúc mâm xôi. Những vườn có hoa đẹp, đều, có thể bán được 180.000 - 200.000 đồng/cặp.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Hồng, người có hơn 10 năm trồng hoa kiểng tại làng hoa Chợ Lách, cho biết năm nay bà trồng khoảng 7.000 chậu cúc mâm xôi, gồm 5.000 chậu cúc vàng truyền thống và 2.000 chậu cúc mâm xôi Hàn Quốc, cùng vài trăm chậu vạn thọ, mào gà.
Bà Hồng lo lắng để giữ hoa nở đúng Tết sẽ phải tốn thêm nhiều chi phí. (Ảnh: Nguyễn Liến)
Điều khiến bà lo ngại hơn là hoa nở quá sớm sẽ nhanh bạc màu, xuống cây, không giữ được vẻ đẹp đến đúng dịp Tết . Để điều khiển hoa nở chậm lại, nhà vườn buộc phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật như hạn chế phân đạm, tăng kali, giảm ánh sáng trực tiếp và điều tiết nước tưới. Tuy nhiên, các biện pháp này đều làm chi phí sản xuất tăng lên.
Năm nay, mức giá dự kiến tương đương, nhưng trong trường hợp hoa nở sớm, bà có thể phải chấp nhận hạ giá để dễ bán. “ Tôi cũng không dám nhận đặt cọc trước năm nay, sợ hoa không nở đúng dịp lại mang tiếng với khách ”, bà chia sẻ.
Anh Minh, một nhà vườn khác tại Chợ Lách, cho biết gia đình anh trồng khoảng 5.000 chậu cúc mâm xôi. Để có hoa bán Tết, anh đã xuống giống từ tháng 6 Âm lịch, chăm sóc liên tục trong suốt 6 tháng để hơn nở đúng Tết nhưng năm nay 2.000 chậu đã bắt đầu nở sớm nên anh phải lo tìm cách bán đi.
Hoa nở sớm được để riêng để bán lẻ cho khách. (Ảnh: Nguyễn Liến)
“ Một phần mình chăm để hoa nở vào Tết Dương lịch nhưng không ngờ số hoa làm bán Tết Nguyên đán cũng đã bắt đầu nở. Đợt này đúng dịp Tết Dương lịch nên bán được một ít với giá 170.000 đồng/cặp, số còn lại thì chưa biết thế nào ”, anh Minh lo lắng.
Theo anh Minh, chi phí đầu tư năm nay tăng rõ rệt. Trung bình mỗi chậu hoa tốn khoảng 30.000 đồng, cao hơn năm ngoái khoảng 10.000 đồng/chậu do giá phân bón, tiền chậu đều tăng. Tuy vậy, giá bán sỉ hiện vẫn chỉ giữ ở mức như năm ngoái chứ tăng sợ khó bán. Quan điểm của anh là hoa nở tới đâu thì tính cách bán tới đó.
Còn tại làng hoa Sa Đéc, bà Trần Thị Bích Dung, cho biết gia đình bà trồng khoảng 3.000-4.000 chậu hoa các loại, gồm cúc mâm xôi, tắc, vạn thọ, mào gà và một số loại hoa ngắn ngày khác. Tình trạng hoa cúc mâm xôi nở sớm buộc người trồng phải có kỹ thuật cao mới xử lý được, trong khi không phải vườn nào cũng đủ điều kiện.
Theo bà, năm nay nhà vườn phải đối mặt với “chi phí kép”, chi phí vật tư tăng trong khi giá bán không cải thiện. Bên cạnh đó, thời tiết mưa nhiều, ngập nước khiến công chăm sóc vất vả hơn và làm tăng tỷ lệ hao hụt.
Nhiều chậu cúc mâm xôi đã lên màu sớm, buộc nhà vườn tính toán lại thời điểm bán. (Ảnh: Nguyễn Liến)
Trao đổi với phóng viên Báo Điện tử VTC News, ông Trần Thanh Tâm - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Đồng Tháp, cho rằng so với năm ngoái, thời tiết năm nay nhìn chung ổn định hơn, không xảy ra nắng nóng kéo dài gây dịch hại nghiêm trọng.
Về hiện tượng hoa nở sớm, ông Tâm cho biết khoảng 20% sản lượng hoa được nhà vườn chủ động xử lý cho nở sớm nhằm phục vụ Festival hoa kiểng Sa Đéc và nhu cầu mua sắm dịp Tết Dương lịch. Ngoài ra, quá trình ra hoa còn phụ thuộc vào nhiệt độ và đặc biệt là chu kỳ ánh sáng tại vườn.
Dù vậy, ông cũng thừa nhận việc điều tiết hoa nở đúng dịp Tết luôn tiềm ẩn rủi ro, nhất là trong bối cảnh thời tiết biến động khó lường như hiện nay.
Khi Tết Nguyên đán đang đến gần, các nhà vườn vẫn ngày ngày theo dõi sát sao thời tiết, chăm chút từng chậu hoa và chờ đợi tín hiệu tích cực từ thị trường.