Đầu tháng 7, Trung Quốc đã công bố một kế hoạch đầy tham vọng nhằm xây dựng 100.000 trạm sạc siêu nhanh cho xe điện (EV) vào năm 2027 - động thái nhằm cải thiện khả năng tiếp cận và rút ngắn thời gian chờ cho số lượng ngày càng tăng người dùng xe điện.
Khi ngày càng có nhiều người chuyển sang sử dụng xe điện, thị trường EV lớn nhất thế giới đang tăng tốc nỗ lực xây dựng các trạm sạc tốt hơn, nhanh hơn. Mục tiêu là làm cho việc sạc pin dễ dàng hơn, nhanh chóng hơn và đáng tin cậy hơn để người lái không còn lo ngại việc hết điện giữa đường.
Năm 2024, doanh số xe điện tại Trung Quốc tăng gần 40%, đạt hơn 11 triệu xe. Tính đến cuối năm ngoái, tổng số xe điện lăn bánh trên đường đạt hơn 31 triệu chiếc, chiếm khoảng 9% tổng lượng xe tại quốc gia này. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, con số này dự kiến sẽ tăng lên 32,9 triệu vào năm 2025 (tăng 4,7% so với 2024). Đến năm 2030, xe điện thuần túy dự kiến sẽ chiếm hơn một nửa tổng số xe tại Trung Quốc.
Mục tiêu 100.000 trạm sạc là một phần trong kế hoạch tổng thể nhằm giải quyết những vấn đề tồn đọng lâu nay của hệ thống sạc tại Trung Quốc - đặc biệt là tốc độ sạc chậm, thiếu trạm công cộng và áp lực lên lưới điện.
Thông báo được đưa ra bởi Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC), với mục tiêu giảm thời gian chờ đợi và cải thiện khả năng tiếp cận, đặc biệt trong các dịp cao điểm như lễ Tết.
Thông báo nhấn mạnh sự cần thiết và cấp bách phải hiện đại hóa mạng lưới sạc của quốc gia khi các nhà sản xuất ô tô giới thiệu ngày càng nhiều xe điện trang bị nền tảng cao áp 800V, yêu cầu sạc siêu nhanh - thường chỉ mất 10-30 phút để sạc đầy.
Tính đến tháng 9/2024, Trung Quốc có khoảng 14,4 triệu điểm sạc EV, tương đương một điểm sạc cho mỗi 2,2 xe điện. Trong đó, chỉ có khoảng 3,3 triệu là trạm sạc công cộng, và số trạm siêu nhanh vẫn còn hạn chế. Đây là lý do khiến nhiều tài xế xe điện vẫn lo ngại về việc tìm chỗ sạc khi cần thiết.
Kế hoạch mới tập trung vào việc xây dựng các trạm sạc thông minh và nhanh hơn. Các trạm này sẽ áp dụng cơ chế giá động, cung cấp mức phí thấp hơn trong giờ thấp điểm để giảm tải cho lưới điện. Một phần điện năng sẽ được cung cấp từ năng lượng mặt trời và hệ thống lưu trữ pin, giúp tăng hiệu quả và tính bền vững.
NDRC cũng chỉ đạo chính quyền địa phương ưu tiên lắp đặt tại các điểm dừng trên cao tốc và khu vực có mật độ giao thông cao. Các trạm sạc cũ có lượng sử dụng lớn - đặc biệt trong dịp lễ - sẽ được thay thế bằng phiên bản mới, nhanh hơn.
Quan trọng hơn cả, mạng lưới trạm sạc phải mở cho tất cả người dùng, bất kể thương hiệu xe, giúp việc tìm và sử dụng trạm sạc dễ dàng hơn, không bị giới hạn bởi hệ thống của một hãng xe duy nhất.
Những tên tuổi lớn trong ngành - từ các hãng nội địa như BYD, Geely, Li Auto đến các ông lớn toàn cầu như Tesla - đang ráo riết mở rộng mạng lưới sạc nhanh trên toàn Trung Quốc. Theo Liên minh Xúc tiến Hạ tầng Sạc xe điện Trung Quốc, Guangzhou Automobile Aion, công ty con của Tập đoàn Ô tô Quảng Châu, sở hữu mạng lưới sạc rộng lớn nhất Trung Quốc, với 13.659 trạm sạc nhanh.
Trong khi đó, nhà sản xuất xe điện số 1 Trung Quốc, BYD đang thực hiện một bước đi táo bạo. Tháng 3, hãng công bố kế hoạch xây dựng các trạm sạc “megawatt” có thể sạc thêm 400 km chỉ trong 5 phút. Ban đầu BYD dự kiến xây dựng 4.000 trạm, sau đó tăng mục tiêu lên 15.000 trạm thông qua các liên minh hợp tác. Dù chưa công bố thời gian cụ thể, BYD rõ ràng muốn dẫn đầu trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, sự thành công của các trạm công suất cao này còn phụ thuộc vào quy mô triển khai và hiệu quả chi phí.
Zeekr, thương hiệu thuộc Tập đoàn Geely, còn đẩy giới hạn xa hơn. Hai tuần sau tuyên bố của BYD, Zeekr công bố kế hoạch ra mắt trạm sạc đầu tiên trên thế giới có công suất 1.200 kW với công nghệ làm mát bằng chất lỏng. Hiện Zeekr vận hành hơn 1.500 trạm tại Trung Quốc, đặt mục tiêu mở rộng lên hơn 10.000 trạm vào cuối năm tới.
Li Auto cũng đang mở rộng nhanh chóng. Tính đến tháng 5/2025, hãng có 2.414 trạm sạc siêu nhanh với hơn 13.000 cổng sạc. Li Auto muốn nâng con số này lên 4.000 trạm vào cuối năm. Đặc biệt, hãng tập trung phủ sóng mạng lưới dọc các tuyến cao tốc chính, với mục tiêu bao phủ 90% các tuyến đường lớn tại Trung Quốc vào năm 2025 - yếu tố có thể thay đổi hoàn toàn trải nghiệm đi đường dài bằng EV.
Ông lớn đến từ Mỹ, Tesla đã triển khai các trạm sạc Supercharger thế hệ mới (V4) tại Trung Quốc trong tháng này. Các trạm này có thể cung cấp công suất đỉnh lên tới 325 kW, đủ để sạc thêm khoảng 320 km chỉ trong 15 phút cho các xe tương thích. Quan trọng là, các trạm V4 được thiết kế để sạc cho nhiều thương hiệu xe khác, không chỉ riêng Tesla. Với hơn 11.000 cổng sạc tại Trung Quốc, Tesla đang giữ vị thế dẫn đầu trong cuộc đua hạ tầng sạc.
Việc NDRC khuyến khích tích hợp các trạm sạc với các dịch vụ thương mại được hỗ trợ bởi nghiên cứu cho thấy lợi ích kinh tế đáng kể cho các doanh nghiệp xung quanh.
Một nghiên cứu năm 2024 cho thấy việc lắp đặt một trạm sạc EV giúp tăng chi tiêu hàng năm tại các cơ sở gần đó thêm 1,4% (1.478 USD), với các doanh nghiệp trong phạm vi 100 mét chứng kiến mức tăng chi tiêu là 2,7%.
Những lợi ích kinh tế này tạo ra động lực mạnh mẽ để chủ sở hữu bất động sản thương mại chào đón cơ sở hạ tầng sạc, có khả năng đẩy nhanh việc triển khai vượt xa những gì mà chỉ riêng các yêu cầu của chính phủ có thể đạt được.
Phương pháp tích hợp thương mại tạo ra một chu kỳ tự củng cố: nhiều trạm sạc hơn sẽ thu hút người lái xe EV, những người chi tiền tại các doanh nghiệp gần đó, từ đó khiến việc lưu trữ cơ sở hạ tầng sạc trở nên hấp dẫn hơn đối với chủ sở hữu bất động sản.
Chiến lược này có thể giúp Trung Quốc tránh được vấn đề “sa mạc sạc” thường thấy ở các quốc gia khác, nơi cơ sở hạ tầng sạc tập trung ở các khu vực giàu có, bằng cách khiến việc triển khai trở nên hấp dẫn về mặt kinh tế ở nhiều địa điểm khác nhau.