Ảnh minh họa
Một ngôi làng nằm cách thủ đô Dakar của Senegal hơn 100 km vừa ghi nhận vụ thu hoạch lúa bội thu nhờ áp dụng giống lúa “siêu năng suất xanh” có nguồn gốc từ Trung Quốc, cho thấy hợp tác công nghệ nông nghiệp đang từng bước cải thiện sinh kế và an ninh lương thực tại quốc gia Tây Phi này.
Theo tìm hiểu của Yicai, làng Ndianda đã thu hoạch lúa lần thứ ba trong lịch sử vào tháng 10 vừa qua. Trước đây, qua nhiều thế hệ, người dân địa phương chủ yếu trồng kê và lạc do điều kiện khí hậu khô hạn và thiếu nước tưới. Tuy nhiên, việc trồng lúa đã trở nên khả thi sau khi giống lúa mới mang tên địa phương ISRIZ-12 được đưa vào canh tác.
Khái niệm “siêu lúa xanh” lần đầu được các nhà khoa học Trung Quốc đề xuất vào năm 2005 và được phát triển ở quy mô lớn từ năm 2008 thông qua hợp tác với Quỹ Bill & Melinda Gates. Mục tiêu của chương trình là lai tạo các giống lúa có năng suất cao, tiết kiệm tài nguyên, chịu hạn tốt và phù hợp với điều kiện khí hậu khắc nghiệt tại châu Á và châu Phi.
Tại Senegal, quá trình chuyển đổi bắt đầu từ doanh nhân Awa Diop, người đã giới thiệu giống lúa ISRIZ-12 được nghiên cứu và lưu giữ tại Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Senegal. Giống lúa này được đánh giá có nhiều ưu điểm như tiết kiệm nước, khả năng chịu hạn cao, ít phụ thuộc vào thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, đồng thời cho năng suất vượt trội, phù hợp với khí hậu xavan nhiệt đới của Senegal.
Chỉ hơn ba tháng sau khi gieo trồng, ruộng lúa tại Ndianda đã trổ bông, thu hút sự quan tâm của người dân trong vùng và các quan chức địa phương. Khi thông tin lan rộng, ngày càng nhiều nông dân bắt đầu thử nghiệm giống lúa mới, góp phần đẩy nhanh quá trình nhân rộng mô hình.
Bà Awa Diop cho biết, những lao động đầu tiên được bà thuê là phụ nữ – nhóm sẵn sàng tiếp cận các công nghệ canh tác mới nhằm cải thiện thu nhập. Thành công ban đầu của họ đã tạo hiệu ứng lan tỏa, khuyến khích các hộ gia đình khác tham gia sản xuất, giúp giống lúa ISRIZ-12 nhanh chóng được chấp nhận rộng rãi.
Ở quy mô lớn hơn, bà Korka Diaw, Chủ tịch Mạng lưới Nông nghiệp Phụ nữ miền Bắc Senegal, cho biết tổ chức với khoảng 16.000 thành viên cũng đang chuyển hướng sang trồng các giống lúa siêu năng suất và giàu dinh dưỡng, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.
Ở cấp độ quốc gia, dự án ISRIZ-12 được kỳ vọng sẽ giúp Senegal giảm bớt sự phụ thuộc vào gạo nhập khẩu. Hiện nay, nước này nhập khoảng 1 triệu tấn gạo mỗi năm, tương đương gần 70% nhu cầu tiêu thụ trong nước, khiến Senegal trở thành quốc gia nhập khẩu gạo lớn thứ ba tại châu Phi. Chi phí nhập khẩu lớn đang tạo áp lực đáng kể lên ngân sách quốc gia.
“Giải quyết vấn đề lương thực không chỉ là câu chuyện của riêng một ngôi làng mà là bài toán của cả đất nước,” ông Diop nhấn mạnh. “Chỉ khi đảm bảo đủ lương thực, xã hội mới có thể ổn định và hướng tới phát triển bền vững trong dài hạn.”