"Xa lộ lớn" thúc đẩy thương mại Việt Nam
Chiều 8/4, Bộ Công Thương đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ tổ chức Lễ công bố Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do của các địa phương - FTA Index năm 2024.
Phát biểu khai mạc tại sự kiện, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết trước diễn biến của tình hình thế giới, cạnh tranh chiến lược và chiến tranh thương mại giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, đặc biệt xu hướng bảo hộ mậu dịch ngày càng mở rộng, gia tăng.
Cùng với đó, việc việc Tổng thống Mỹ vừa công bố áp thuế đối ứng từ 10% đến 49% đối với hàng hóa của tất cả các nước khi nhập khẩu vào Mỹ, tác động bất ổn đến trật tự thương mại quốc tế và nền kinh tế toàn cầu.
Trong bối cảnh đó, các Hiệp định thương mại tự do được xem như là các "xa lộ lớn", tạo thuận lợi vượt trội thúc đẩy trao đổi thương mại giữa các quốc gia; là "cánh cửa mở" liên thông kinh tế nước ta với thế giới. Nhận thức đúng tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước ta đã sớm đề ra chủ trương "chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, trong đó hội nhập kinh tế là trung tâm".
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên (Ảnh: MOIT).
Mục tiêu nhằm tiếp tục khơi thông, từng bước mở rộng quan hệ với các quốc gia và tổ chức quốc tế, tranh thủ nguồn lực bên ngoài và khai thác nguồn lực bên trong cho phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Đặc biệt, việc đẩy mạnh đàm phán, ký kết và thực thi 17 FTA với hầu hết các quốc gia, các nền kinh tế lớn trên thế giới đã thúc đẩy việc đưa Việt Nam trở thành một trong những nước dẫn đầu khu vực và thế giới về tham gia các khuôn khổ hợp tác kinh tế song phương và đa phương.
Tuy nhiên, ông Diên cũng chỉ ra việc thực thi các FTA thời gian qua còn nhiều tồn tại, hạn chế. Cụ thể là việc tận dụng cơ hội từ các FTA giữa các địa phương và doanh nghiệp chưa đồng đều, đặc biệt là trong khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ; Nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm, cập nhật đầy đủ thông tin, chưa nắm rõ cam kết cụ thể và chưa đủ năng lực để đáp ứng các tiêu chuẩn về xuất xứ, kỹ thuật, môi trường, lao động...
"Sự phối hợp giữa các cơ quan Trung ương, cấp ủy, chính quyền địa phương và cộng đồng doanh nghiệp trong triển khai FTA chưa thật sự đồng bộ, hiệu quả, làm giảm tác động lan tỏa của các hiệp định", Bộ trưởng nói.
Bộ Công Thương đã tổ chức Lễ công bố FTA Index năm 2024 (Ảnh: MOIT).
Theo đó, Bộ Chỉ số FTA Index năm 2024 được cho là công cụ đánh giá định lượng, khách quan, toàn diện, giúp Chính phủ, các cơ quan chức năng đo lường mức độ thực thi và tận dụng các FTA của các địa phương trong cả nước nhằm kịp thời nhận diện những điểm nghẽn trong quá trình thực thi các cam kết và đề xuất các giải pháp cải thiện cụ thể, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành chính sách sản xuất, xuất nhập khẩu của các cấp chính quyền một cách sát thực, hiệu quả.
Việc đánh giá, công bố kết quả thực thi FTA thông qua Bộ Chỉ số này không chỉ để đo đếm, "so sánh" trong cùng mặt bằng, mà còn là động lực thúc đẩy để các địa phương không ngừng đổi mới, đẩy mạnh cải cách hành chính, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp thực thi có hiệu quả và tối ưu hóa các nguồn lực, các cơ hội từ các FTA để đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và sản phẩm xuất khẩu, góp phần duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu bền vững và hiện thực hóa mục tiêu hội nhập kinh tế quốc tế một cách thực chất và hiệu quả.
Top 10 địa phương dẫn đầu FTA Index
FTA Index là chỉ số đánh giá năng lực thực thi các cam kết trong các FTA tại 63 tỉnh, thành phố. Bộ chỉ số FTA Index 2024 được xây dựng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và là kết quả nỗ lực phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa Bộ Công Thương với các bộ, ngành, địa phương, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp.
Bộ chỉ số FTA Index được xây dựng dựa trên 4 trụ cột chính: Công tác tuyên truyền, phổ biến FTA; Thực hiện quy định pháp luật về FTA; Chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh; Triển khai các cam kết về phát triển bền vững.
Tổng điểm của từng địa phương được tính dựa trên thang điểm 10 cho mỗi chỉ số thành phần, hợp thành tổng điểm tối đa là 40.
Top 10 địa phương dẫn đầu chỉ số FTA Index (Nguồn: FTA Index 2024).
Theo đó, top 10 địa phương dẫn đầu cả nước về điểm số FTA Index năm 2024 gồm: Cà Mau (34,90 điểm), Thanh Hóa (34,13 điểm), Bình Dương (34,03 điểm), Khánh Hòa (32,96 điểm), Trà Vinh (32,74 điểm), Long An (32,50 điểm), Hà Giang (32,46 điểm), Bạc Liêu (32,43 điểm), Ninh Bình (31,74 điểm), Điện Biên (31,72 điểm).
FTA Index 2024 ghi nhận điểm số trung bình của 63 tỉnh thành là 26,20 điểm, trong khi tỉnh có điểm số thấp nhất chỉ đạt 14,49 điểm. Điều này cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa các địa phương trong năng lực triển khai cam kết hội nhập.
Việc xây dựng FTA Index không chỉ mang ý nghĩa xếp hạng đơn thuần, mà còn là một bước đi chiến lược trong việc đo lường hiệu quả hội nhập quốc tế ở cấp địa phương - nơi trực tiếp triển khai các cam kết FTA đến với doanh nghiệp.
Đồng thời, qua bộ chỉ số này, Chính phủ sẽ nắm rõ hơn tình hình triển khai hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA của các địa phương để có những chỉ đạo, giám sát công tác thực thi FTA tại các địa phương.
Đồng thời, có giải pháp, hỗ trợ gỡ khó kịp thời; từ đó giúp cho doanh nghiệp có định hướng phát triển bền vững, đáp ứng các tiêu chuẩn hội nhập.
