Trong hơn 10 ngày, ông Trump đã củng cố các thỏa thuận với Úc, Malaysia, Campuchia và gần đây nhất là Nhật Bản, nhằm tăng cường nguồn cung đất hiếm và các khoáng sản quan trọng khác, vốn rất cần thiết cho việc sản xuất pin, ô tô, hệ thống phòng thủ và chip máy tính.
Hàng loạt thỏa thuận - một phần trong nỗ lực của Washington nhằm chống lại sự kìm kẹp của Bắc Kinh đối với lĩnh vực này - diễn ra trước cuộc gặp của ông với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Busan vào ngày 30/10.
Chiến thắng gần đây nhất của ông Trump là một thỏa thuận với Nhật Bản nhằm đảm bảo nguồn cung cấp các khoáng sản quan trọng thô và đã qua chế biến, đồng thời cam kết tài trợ cho các dự án được lựa chọn trong vòng sáu tháng tới. Các thỏa thuận trước đó với Úc, Malaysia và Thái Lan cũng đã vạch ra các kế hoạch trị giá hàng tỷ đô la, cam kết thực hành thương mại công bằng và tránh các lệnh cấm hoặc hạn ngạch xuất khẩu.
Mặc dù các thỏa thuận của Mỹ sẽ mang lại sự hỗ trợ tài chính rất cần thiết cho ngành công nghiệp và cuối cùng có thể thách thức sự kìm kẹp của Bắc Kinh đối với đất hiếm, các chuyên gia cho rằng những nỗ lực này sẽ tốn kém và mất nhiều năm mới có thể mang lại kết quả.
“Điều chúng ta đang cố gắng làm bây giờ là giảm bớt sự thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng, nhưng điều đó sẽ cần thời gian”, Dennis Wilder, cựu quan chức tình báo cấp cao của Hoa Kỳ và hiện là nghiên cứu viên cao cấp tại Đại học Georgetown, cho biết.
“Về trung hạn, chúng tôi sẽ thoát khỏi chuỗi cung ứng của Trung Quốc, nhưng trong ngắn hạn, vẫn còn rất nhiều sự phụ thuộc vào Trung Quốc”, Wilder nhấn mạnh.
Goldman Sachs ước tính các mỏ đất hiếm mới thường mất tới một thập kỷ để phát triển, với trữ lượng đã biết của một số nguyên tố nhất định “rất khan hiếm” bên ngoài Myanmar và Trung Quốc, trong khi việc xây dựng các nhà máy tinh chế sẽ mất khoảng 5 năm.
Ngân hàng này ước tính Trung Quốc chiếm 69% thị phần khai thác đất hiếm, 92% thị phần tinh chế và 98% thị phần sản xuất nam châm.
Trung Quốc trước đó đã cho phép giá đất hiếm biến động theo những cách rất "chiến lược" để khiến các dự án ở các quốc gia khác không có lãi, theo Mike Rosenberg, giáo sư quản lý chiến lược tại Trường Kinh doanh IESE.
Ông Rosenberg cũng lưu ý rằng việc khai thác và tinh chế nguyên liệu đất hiếm theo cách thân thiện với môi trường là "rất, rất tốn kém", trong khi Trung Quốc giữ chi phí ở mức thấp bằng cách hạn chế các biện pháp kiểm soát môi trường.
"Người tiêu dùng có thể cần chấp nhận mức giá cao hơn cho các thiết bị điện tử và công nghệ xanh, phản ánh đúng chi phí vật liệu và môi trường thực sự của chúng", Patrick Schröder, nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Môi trường và Xã hội thuộc Chatham House, cho biết.
Một số nhà phân tích còn tin rằng ông Trump có thể đã vội vàng ký kết các thỏa thuận này chỉ để giành lợi thế trước cuộc gặp với Tập Cận Bình tại Seoul.
Đầu tuần này, các quan chức Mỹ cho biết họ dự kiến Trung Quốc sẽ trì hoãn việc áp đặt kiểm soát xuất khẩu đối với các khoáng sản quan trọng trong một năm như một phần của thỏa thuận thương mại rộng lớn hơn.
Theo CNBC
