Sáng 10-12, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị đối thoại với nông dân năm 2025, chủ đề "Ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân".
Hỗ trợ nông dân chuyển đổi số
Tại hội nghị, bà Phạm Thị Lý - Nhà khoa học của nhà nông năm 2024, đại diện Liên hiệp HTX và nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam - đề xuất Chính phủ có cơ chế, chính sách để rút ngắn khoảng cách giữa nghiên cứu với chuyển giao ứng dụng khoa học - công nghệ cho nông dân.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết trong nhiều năm qua, khoa học - công nghệ đóng góp khoảng 30% cho sự phát triển chung của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, nếu so sánh giá trị sản xuất nông nghiệp giữa Việt Nam và các quốc gia phát triển thì vẫn còn khoảng cách khá xa.
Cụ thể, giá trị sản xuất nông nghiệp của Việt Nam chỉ khoảng dưới 1.000 USD/người, trong khi Hàn Quốc khoảng 24.000 USD/người. Chính vì thế, việc thực hiện Nghị quyết 57 năm 2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cần được quyết liệt.
Theo ông Bùi Thế Duy, Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu hỗ trợ qua hình thức voucher, tức là hỗ trợ tài chính cho các HTX, nông dân có thể thí điểm sử dụng các công nghệ cũng như hệ thống chuyển đổi số trong thời gian nhất định.
Bà Vương Thị Thương - Giám đốc HTX Nông sản Toàn Thương (Lạng Sơn) - chia sẻ nông dân bán hàng online gặp khó khăn do thiếu người viết kịch bản, làm nội dung và rất cần có những "chiến thần livestream" để hỗ trợ làm các video quảng bá sản phẩm. Do vậy, Chính phủ cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân, HTX tham gia đào tạo, tập huấn về kỹ năng bán hàng online.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và đại diện các bộ, ngành, đoàn thể đối thoại với nông dân. Ảnh: PHẠM HƯNG
Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng những nông dân livestream chính là "các chiến thần", các KOC, vì là người trực tiếp tham gia lao động sản xuất, từ đó sẽ có những câu chuyện hay, chia sẻ thực tế về sản phẩm… Bộ Công Thương đang xây dựng các chính sách để hỗ trợ nông dân tham gia thương mại điện tử.
Để hỗ trợ việc bán hàng online, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo các tập đoàn viễn thông bảo đảm sóng và điện cho nông dân, cho vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo. Từ đó, thúc đẩy xây dựng Chính phủ số, xã hội số, công dân số, giúp mọi người biết sử dụng chuyển đổi số, mua bán online.
Bộ Công Thương xây dựng, phát triển các sàn giao dịch hàng hóa bảo đảm công khai, minh bạch, góp phần chống gian lận thương mại, bán hàng giả, hàng nhái, bán hàng không công khai, không minh bạch.
Mở cửa thị trường mới
Liên quan xuất khẩu nông sản, ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Tập đoàn Intimex, Chủ tịch Hiệp hội Hữu cơ Việt Nam - đánh giá những năm gần đây, giá trị nông sản đã tăng trưởng ấn tượng. Lợi nhuận nông sản tăng cao, ví dụ sầu riêng tăng 3 - 5 lần so với chi phí sản xuất, cà phê và tiêu tăng trên 2 lần, gạo cũng tăng trên 2 lần.
Tuy nhiên, theo ông Đỗ Hà Nam, thách thức lớn nhất hiện nay là giải quyết vấn đề chất lượng và năng suất.
Năm nay, Việt Nam xuất khẩu được 8 triệu tấn lúa gạo và có khả năng đứng thứ hai thế giới. "Vừa rồi với Philippines, Việt Nam xuất 4 triệu tấn, nhưng 3 tháng qua thị trường này đã khóa cửa và dự kiến đến tháng 1-2026 mở cửa lại cho 300.000 tấn, sau đó khóa tiếp, dẫn tới lo lắng về thị trường cho vụ đông xuân sắp tới" - ông Nam cho hay.
Ông Đỗ Hà Nam kiến nghị Chính phủ làm việc với Philippines để xem xét mở cửa, đồng thời cho phép các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhà nước được mua trữ lúa gạo trong 6 tháng, không cho gạo rớt giá, tập trung cho các thị trường Tây Á như Iraq, Syria và các thị trường châu Phi.
Trước kiến nghị trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương tiếp tục mở rộng thị trường, như triển khai đàm phán, ký kết các hiệp định thương mại gạo với các nước như Philippines, Indonesia. Trong lúc giá nông sản xuống như giá lúa gạo, với yêu cầu "không để người nông dân bơ vơ, bị động", nhà nước thu mua ngay cho nông dân để họ có vốn sản xuất vụ mới, đồng thời tăng dự trữ nhà nước, thực hiện chế biến, xuất khẩu, mở rộng thị trường.
Qua ý kiến trao đổi của bà con nông dân, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu, là điều kiện tiên quyết để chúng ta hoàn thành mục tiêu xuất khẩu nông sản đạt 100 tỉ USD trong tương lai.
Để khẩn trương phục hồi sản xuất nông nghiệp sau thiên tai, bão lũ, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, vật tư thiết yếu; ngành ngân hàng có chính sách khoanh nợ, giãn, hoãn nợ, giảm lãi suất và có chính sách tín dụng ưu đãi; các địa phương khẩn trương khôi phục hạ tầng thiết yếu, nếu thiếu kinh phí thì phải đề xuất Trung ương kịp thời.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách thông thoáng về đất đai, tín dụng, khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trong nông nghiệp; triển khai nhiều chương trình, chính sách, giải pháp tín dụng hỗ trợ khu vực nông nghiệp, nông thôn.
"Đặt hàng" nông dân
Tại hội nghị, Thủ tướng có 5 "đặt hàng" quan trọng đối với nông dân. Cụ thể: Đẩy mạnh ứng dụng và chuyển giao khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và cải tiến kỹ thuật, nhất là trong nông nghiệp công nghệ cao và phát triển kinh tế nông nghiệp; tích cực hiến kế, hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khởi nghiệp; mạnh dạn, gương mẫu, đi đầu trong khởi nghiệp sáng tạo; nâng cao năng lực quản trị thông minh trong tổ chức sản xuất, quản lý chuỗi giá trị và vận hành doanh nghiệp; chủ động tiếp cận vốn, đất đai, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu sản phẩm.
