Tăng thuế từ 10% lên 25%
Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung với mức 25% với mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ. Điều này được đánh giá sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp tới các đối tác thương mại của Mỹ, trong đó có Việt Nam.
Ông Trump cam kết nỗ lực này sẽ giúp thúc đẩy sản xuất và mang nhiều việc làm về Mỹ, đồng thời cảnh báo mức thuế có thể được nâng lên cao hơn.
Như vậy, thuế nhập khẩu nhôm sẽ tăng từ mức 10% áp dụng từ năm 2018 lên 25%. Các nước đang được miễn thuế nhôm, thép cũng sẽ không còn được quyền lợi này.
Ông Trump cũng bổ sung quy định mới, yêu cầu nhôm, thép nhập khẩu phải được "nung chảy và đúc" tại Bắc Mỹ để hạn chế thép từ Trung Quốc vào Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cầm sắc lệnh nâng thuế nhôm, thép (Ảnh: Reuters)
Cố vấn Thương mại Nhà Trắng Peter Navarro khẳng định đây không phải là động thái "thuần thương mại". Ông giải thích "nỗ lực này sẽ đảm bảo Mỹ không còn phải dựa vào các nước khác trong các ngành quan trọng như nhôm và thép", chấm dứt việc nước ngoài xả hàng giá rẻ vào Mỹ, thúc đẩy sản xuất trong nước và bảo vệ các ngành công nghiệp trụ cột với an ninh quốc gia.
Theo Hiệp hội Sắt Thép Mỹ, nước này nhập khẩu thép nhiều nhất từ Canada, Brazil, Mexico, Hàn Quốc và Việt Nam. Với nhôm, Canada đóng góp tới 79% nhập khẩu trong 11 tháng đầu năm ngoái. Mexico cũng là nước cung cấp nhôm lớn cho Mỹ.
Về phía Việt Nam, theo thống kê của Hải quan Mỹ, năm 2024, Việt Nam xuất khẩu khoảng 983 triệu USD thép và sản phẩm thép (tăng gần 159% so với năm 2023). Đối với sản phẩm nhôm, năm 2024, Việt Nam xuất khẩu khoảng 494 triệu USD nhôm và sản phẩm nhôm sang thị trường Mỹ, tăng 9,5% so với năm 2023.
Hiện nay, mặt hàng nhôm và thép của Việt Nam vẫn đang phải chịu mức thuế lần lượt là 10% và 25% theo mục 232 mà Mỹ áp dụng từ năm 2018 với hầu hết các nước, một số sản phẩm được loại trừ trong danh mục của Mỹ.
Cơ hội cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt
Chia sẻ với Người Đưa Tin về thông tin áp thuế bổ sung 25% với thép và nhôm, ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cho biết hiện nay chưa rõ cơ sở pháp lý cũng như việc áp dụng có với tất cả các nước hay không, tuy nhiên có thể chia ra nhiều kịch bản.
Trường hợp Mỹ sử dụng mục 232, Đạo luật thương mại mở rộng để tiếp tục nâng thuế lên 25% so với mức hiện tại, tuy nhiên vẫn cho phép miễn trừ một số sản phẩm/một số đối tác.
Nếu Mỹ sử dụng mục 232, Đạo luật thương mại mở rộng để tiếp tục nâng thuế lên 25% so với mức hiện tại và không cho phép miễn trừ; Hoặc Mỹ sử dụng mục 232 nhưng thuế 25% chỉ áp dụng với những sản phẩm/những đối tác đã được miễn trừ trước đó và không làm tăng mức thuế với đối tác đang bị áp thuế khác.
Hay Mỹ sử dụng căn cứ pháp lý khác để nâng thuế nhập khẩu lên 25%, áp dụng toàn bộ các sản phẩm/các đối tác và không cho phép miễn trừ. Trường hợp cuối cùng là Mỹ sử dụng căn cứ pháp lý khác để nâng thuế nhập khẩu lên 25%, áp dụng toàn bộ các sản phẩm/đối tác và có quy trình miễn trừ.
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ.
Trong bối cảnh hiện nay, Thương vụ nghiêng về phương án sẽ áp thuế tiếp 25% và có thể không có miễn trừ. Vấn đề hiện nay chưa xác định được là Mỹ sẽ áp tất cả hay sẽ chọn nhóm nước/đối tác thương mại để áp dụng.
Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Mỹ nhận định: "Việc Mỹ sẽ áp dụng bổ sung thuế 25% với nhôm và thép nhập khẩu sẽ gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến các nước xuất khẩu nhôm thép vào Mỹ trong thời gian tới. Đặc biệt sau thời điểm 2018, nhiều quốc gia đã thay thế vị trí của Trung Quốc trong xuất khẩu các mặt hàng nhôm và thép sang Mỹ như Canada, Mexico, EU, Nhật Bản…."
Đối với Mỹ, biện pháp thuế chắc chắn sẽ khiến lạm phát tăng lên khi nhôm và thép là những mặt hàng cơ bản và nhu cầu sử dụng lớn tại Mỹ.
Theo đó, việc khó khăn trong xuất khẩu vào Mỹ cũng sẽ khiến chuỗi cung ứng ứng bị ảnh hưởng, thép/nhôm các nước khó xuất khẩu vào Mỹ sẽ tìm đường xuất khẩu sang các nước, trong đó có Việt Nam…
Tuy vậy, trong một diễn biến mới, chính sách thuế mới trên cũng có cơ hội cho các nước, trong đó có Việt Nam.
Thực tế, kể từ năm 2018, xuất khẩu thép của Việt Nam sang Mỹ đã chịu mức thuế 25%, một số chính sách được áp dụng bởi chính quyền của Tổng thống Donald Trump ngay những ngày đầu nhằm bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước của Mỹ.
Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Donald Trump, một số quốc gia lớn như Canada, Mexico và Brazil đã được miễn trừ khỏi mức thuế này, tạo ra sự không công bằng trong môi trường cạnh tranh cho các nhà xuất khẩu thép không được miễn trừ, trong đó có Việt Nam.
"Do vậy, động thái năm 2025 không thay đổi với Việt Nam và mức thuế 25%. Việt Nam không nằm trong danh mục miễn trừ năm 2018, vì vậy thép xuất khẩu từ Việt nam sang Mỹ đã phải chịu mức thuế này trong suốt thời gian qua", ông Hưng giải thích.
Theo đó, năm 2025, khi ông Trump xem xét đánh thuế thép và không miễn trừ quốc gia nào thì không ảnh hưởng thêm tới Việt Nam. Thêm nữa, có một điểm đáng chú ý là việc áp dụng mức thuế đồng nhất này có thể tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp thép Việt Nam.
Khi không còn sự phân biệt giữa các quốc gia xuất khẩu thép vào Mỹ, các công ty thép Việt Nam sẽ không còn phải đối mặt với sự cạnh tranh về giá từ các quốc gia thấp hơn như Canada, Mexico, Braxil trong quá khứ.
Điều này giúp các doanh nghiệp như Hoa Sen (HSG), Nam Kim (NKG) và Tôn Đông Á (GDA) giảm bớt sức ép cạnh tranh về giá và cải thiện lợi nhuận.
